EL FUNDADOR DEL OPUS DEI FALTÓ A LA VERDAD
"... para que no pudiera originarse ni difundirse ninguna falsa opinión sobre nuestra vocación específica, nunca quisimos -con conocimiento de la Santa Sede- formar parte de las federaciones de religiosos, o asistir a los congresos o asambleas de los que se dice que están en estado de perfección".
José María Escrivá de Balaguer, Carta Non ignoratis, 1958
Intervención de José María Escrivá en Congressus Generalis de Statibus Perfectionis, Roma, 1950:
SACRA CONGREGATIO DE RELIGIOSIS
CONGRESUS ET CURSUS ESPECIALES
ACTA ET DOCUMENTA
CONGRESSUS GENERALIS
DE ESTATIBUS PERFECCIONIS
Librería Internacionales
PIA SOCIETA SAN PAOLO
Vía Beato Pio X
R O M A
27. Rev.mus D. IOSEPH MARIA
ESCRIVÁ de BALAGUER, Praes. Gen. Operis Dei, scripsit: (páginas 272 a 276)
Quo facilius ponantur
clariusque solvantur quaestiones quae institutum respiciunt iuridicum, illam
iuvat prosegui methodum ac rationem quam iuris canonici periti ad rem usurpare
solent, duplicem scilicet aspectum considerando; itaque communis evasit i
canonico iure trayendo distinctio qae institutorum regimen considerat quoad consitutionem et quoad exercitium.
Ratio coopertionis nostrae
id quidem postulat ut nobis non sit funditas res tractanda neque eiusdem aspectos
varii exponendi; opportunum tamen duximus distinctione, de qua supra, uti,
tum ad quaestionem apta via atque ratione persolvendam, tum ad breves animadversiones,
de re novis proposita, aptius atque confruentius eludidandas. Illud igitur
nobis in animo est, scilicet rebus novis aptare Institutorum regimen
quae, ministerio atque magisterio Ecclesiae, integrum perfectionis statum
efficiunt.
272
Non expedit facultatem
statim concedere ut constituantur Instituta religiosa typica forma hierarchica
universalique ornata; convenit vero, prout necessarium aut opportunum videatur,
producere tempos probando Instituta quae prae se ferunt formas iuridicas
inferiores inter quas numerantur Piae Uniones, Sodalicia, etc. Praeterea
instandum atque urgendum est ut sedulo ac diligentes animadvertatur, in tantum
Instituta de quipus sermo est, constitui permittantur, in quantum gaudeant
progressu ac incremento non solum vi virtuteque aparenti ed etiam, ut aiunt,
actuali, ut est cum numero satis sint sodales iidemque firmum iudicium
animumque virtute excultum, opes instrumentaque necesaria habeant.
Res vero docet Instituta, de
quipus loquimur, firmari atque muniri si quamdam temporir moram patiuntur
antequeam ad superiores iuridicam forman perveniant. His praelibatis, quod
primo atque summatim adnmadvertendum putamos profluit ex art. IX Constit. Ap.
“Provida Mater Ecclesia” Pii Papae XII, in quo exstat ratio ac regula magna
prudentia atque consilio exornata. Ita sonat: “Regimen internum Institutorum
saecularium hierarchice ad instar regiminis Religiosorum et Societatum vital
communis congrua congruis eiusdem Sacrae Congregationis indicio referendo pro ipsorum natura, finibus et adiunctis
ordinari potest”.
Ut
Institutorum regimen, praetermissis rationibus technicis aptioribus in singulis
casibus, dici possit novis rebus aptatum, congruere optime oportet naturae,
fini ac condicionibus uniuscuiusque Instituti, ita ut quo facilius, quo
promptius finis specificus atque suus attingi possit eo magis novis rebus
aptatum Institutum dicatur.
a) Hac in re putamus
magnopere expedire illa concilia quae, rerum usu et experiencia, Instituta
seacularia nobis attulerunt vel allatura sunt, cum ista detineant novos
specificos fines quipus novae soluciones vel enodationes respondent quae,
congrua congruis referendo, accomodari possunt Institutos religiosis. Perspectis natura, fine, condicionibus
Institutorum, concedendum est admitti posse non solum quae typum locales et
dioecesani regiminis quod potest iure meritoque partiri in Foederationes et
Confoederationes.
b) Optandum est ut ius
particulare quod in futuro moderabitur status perfectionis ab Ecclesia agnitos,
rationem habeat istius velut novae patefactae viae, quae praebebit facultatem
vivendi et crescendi pluribus Institutis quorum natura finis condiciones
postulare vel suggerere valeant formam vivendi vel apostolatum cuique regioni
propium aut disciplinam foederativam vel confoederativam.
Ut notum est, valde utiliter ac efficaciter exoriuntur Confoederationes Societatum vitae communis sine votis (Tit. XVII C.I.C.) secundum rationes nuper
273
prolatas,
quae vero informare incipiunt etiam legislationem particularem Institutorum
saecularium (1)
Peculiari prorsus attentione
digna novísima disciplina de monialibus quae favet foederationibus (2)
Nonnullae ex regulis et ex
sententiis de quipus agitar, maximam utilitatem conferre possunt ad iuridice
temperandas ac moderandas Adsociationes sacerdotum ad perfectionem provehendam.
c) Quod ad forman iuridicam Confoederationum attinet, notandum ducimus, prout natura Instituti postulat aut finis vel condiciones apostolatus commendant, operam dandam esse ne Confoederationes sese habeant tamquam uniones mere morales. Quam ob rem oportet ut regimine rationes vere iuridicae dentar, ut sunt, verbi gratia, facultas ad transferenda membra de uno in alium locum prout postulat Instituti vel sodalis causa, ius visitando, uni ex societatibus confoederatis procura ac directa comunicatio cum Apostolica Sede tribuenda, vigilantia circa electiones vel dimisiones.
d) Insuper expedit, quibusdam in eventibus, ut Superiores concilia habeant de cooperatione in re oeconomica ac praesertim de operibus communibus toti Confoederationi, inter quae eminet curando recteque informando Instituti sodales. Uniones ita conflatae efficacissimae erunt ut constituciones fideliter et aequabiliter serventur ac in tuto ponatur a maioribus traditum studium ac spiritus Instituti.
Istae Confoederationes igitur, ut nova tempora
postulant, tum firmabunt et renovabunt religiones studium dilabens tum
suppeditabunt mutuum praesidium, hodiernis perspectis condicionibus, ad vital
spiritualem materialemque facilius fovendam.
Putamos permittendum vel favendum, prout res atque
prudentia Pert, Instituta inter se adiungi et connecti Consilio Superiore quod
colligitur e singulorum Procuratoribus qui vacent componendas laboribus vel
operibus atque augendis apostolatus fructibus. Illa vero Instituta, inter se
coniungi valent quae imbuuntur común studio et finibus tupote quae cumdem
habent Conditorem vel eamdem regulam idemque religiones studium.
Ut instituta magis magisque rebus novis aptentur convenit, nostra quidem sentencia, salvis natura, fine, condicionibus singulorum, favre ut prudenter ac sapienter in unum conformentur ac ordinentur quae nostra aetate cómoda quaedam ferunt compagini Instituti, cum bona, tutius ac prudentius, administrati ac sodales securius educari et institui possint.
(1)
Cfr. Motu propio Primo feliciter, 12 martii 1948: “Hierarchica interdioecesana
et universales constitutio ad modum corporis organici Institutis Saecularibus
applicari valet (Art. IX), et haec applicatio absque dubio internum vigores,
ampliorem et efficaciorem influxum atque constantiam ipsis conferre debet.
Tamen in hac ordinatione, singulis Institutis aptanda, ratio haberi debet
naturae finis, quem Institutum persequitur, maioris minorisve ipsius
expansionis proposti, eiusdem evolutionis et maturatis gradus, rerum
adiunctarum in qibus versatur, aliorumque id genus. Neque sunt illae
Institutorum formae despiciendae, quae Confoederatione fundentur et characterem
locales in singulis nationibus, regionibus, dioecesibus, retinere ac moderate
fovere velint, dummodo rectus sit et catholicitatis Ecclesiae sensu
informatus”.
(2) Cfr. Const. Ap. Sponsa Christi.
274
e) Quam ocassionem nacti,
haud superfluum reputamus commonere Superiores Institutorum quae completum
statum perfectionis efficiunt, ne, in hac re magni momenti, indulgeant principiis
propiis reipublicae gubernandae politicae rationi. Nam illa principia minuunt
voluntariam donationem et abnegationem sui quod est fundamentum vitae
perfectae, prout demonstrant ascetica atque iuridica monumenta vel memoriae.
Ut patet, excipiendum est
quod attinet ad electiones ordinandas principiis iure admissis et agnitis.
Attamen et in hac quaestione considerandae ac perpendendae sunt, prout res
fert, necessitates quae oriuntur ex natura, ex fine, ex condicionibus
uniuscuiusque Instituti. Ut ad effectum perducatur in unum conformatio ac
ordinatio (centralizatio) brevis haec norma referenda videtur : communire
aportet convenienter imperium ac potestatem superiorum sive localis, sive
provincialis, sive generalis qui sunt velut fundamentum totius regiminis
Instituti simulque cavere ut superior certi gradus a superiore altioris, prout
iustitia et prudentia fert, inspiciatur, ita ut subditi securius ac firmius
protegantur atque arbitrium superioris compesci possit a superiore inmediato.
Peropportunum videtur Generales Moderatores
Institutorum religiosorum, ius habere concedenti literas dimissorias ad
ordinationem sodalium qui digni sint.
f) Antequam ad conclusiones veniamus quaedam animadvertenda putamus de regimine interno Institutorum, relate ad potestatem Ordinarii loci.
Ut quaestio recte proponatur, quaedam praemittenda
sunt de exemptione quae attenta
natura iuridica omnibus nota, definitur a iuris canonici peritis « immunitas a iurisdictione »
atque duos adspectus complectitur rite perspiciendos ne illa exemptio
imperfecta, immo, odiosa videatur. Exemptio praebet adspectum, u ita dicamus, negativum quo solum attento, apparet
odiosa, cum prae se ferat vel contineat immunitatem iuridicam a potestate
Ordinarii loci. Sed insuper considerandus atque notandus est adspectus positivus qui exemptionis veram significationem atque vim ostendit:
nam ubicumque déficit vel terminis circumscribitur Ordinarii loci potestas,
prodit directe et inmediate Romani Pontificis potestas.
Exemptio
praebet duos novos adspectus veluti duas diversas rationes (ambitus) sedulo
attendendas :
Prior est
adspectus internus qui tendit ad
tuendam convenienter idonaeque facultate seu potestate interna, vitam atqe
motum societatis status perfectionis studiosae.
Talis exemptio quoad regimen, administrationem, disciplinam, diffusionem Instituti, promovenda est cum efficiat illam autonomiam internam necessariam ut instituciones ab Ecclesia adprobatae jun finem specificum assequi prorsus valeant.
Opportunum vero est temperare adspectum externum exemptionis ita ut Ordinarii loci efficaciter possint regere vel inspectioni subiicere quod attinet ad ministerium territoriale et dioecesanum atque ea omnia quae ordinem publicum respiciunt, vel interesse possunt v.g. delictia, clausuram, quaestus, etc.
275
Ad quaestionem rite absolvendam, pauca dicenda de ratione qua ad effectum deducantur exoptata conformatio ac ordinario (centralizatio) ad unum. Superior, qua prudentia est, non debet convertere centralizationem de iure in centralizationem de facto, sed factus forma gregis ex animo sedulam det operam ut quae in quoque Sodalium sunt optima efficaciter sollicitet, suum unicuique tributa, ipse vero conscius semper de propia responsabilitate rationeque reddenda illam non deneget subditis libertatem quam habet ius concedendi.
Tali igitur exercitio gubernandi efficiet rerum bene versatos viros, velut schola erit recte iudicandi simulque alet apostolicos fructus Instituti. Superior perpendant potestatem iuridicam sibi collatam ad se avocandi quaestionum discrimen, utendam esse nec habitualiter nec leviter sed tanquam extremam rationem raro summaque moderatione adhibendam.
Qui munere
regendi fungitur ne moveatur opinione vulgata eorum qui putant officia
gubernandi tradenda esse sodalibus aetate provectis , sed magni aestimet,
praeter prudentiam et rerum usum peritiamque seniorum, etiam vires studiaque
iuniorum, qui optima omnia iudicantes, haud dubia cómoda et utilitates
Instituto afferre possunt. Iuniores sodales, re quidem vera, multo facilius ac
minoribus incommodis reguntur, amoventur vel substituuntur. Crebrae mutaciones,
quae non sint nimiae, alia ex parte, possunt tum provehere gubernandi rationem
tum praebere sodales complures consilio et prudentia praeditor. Consequenter illud in re ascetica notum periculum
devitabitur, ne quis se necessarium esse putet.
Iterata electio eiusdem personae ad munus
Superioris obeundum non debet timorem vel metum iniicere, tamen ne extra modum
hoc fiat ; qui curam gubernandi suscipiunt ita debent communitatis bono
et sodalium spirituali profectui providere ut nemo amittat studium ac gustum
oboediendi.
276
Conferencia de Escrivá: "La
Provida Mater Ecclesia y el Opus Dei". 1948
Indice de las Actas del Congreso Nacional de Perfección y Apostolado. 1956
Ir a la carta "Non
Ignoratis", de Escrivá de Balaguer. 1958
El
Opus Dei, por Julian Herranz
Ir al capítulo: "1958 'Non Ignoratis', Una carta de Mons. Escrivá", del libro "Santos y pillos. Paradojas del Opus Dei", de Joan Estuch
Ir al libro "Institutos
Seculares y estado de perfección"
Volver a los libros silenciados